پرسشگری هستهٔ اصلی فرآیند تحولمحور کوچینگ است. کوچ با طرح پرسشهای دقیق، هدفمند و غیر هدایتگرانه، ساختار ذهنی مراجع را به چالش میکشد و او را از سطح توصیفِ وضعیت به سطح آگاهی، بازتعریف و انتخاب آگاهانه برای اقدام های هدفمند سوق میدهد. پرسشگری قدرتمند نه فقط بهمنظور دریافت اطلاعات، بلکه برای فعالسازی فرآیند تفکرِ مراجع، آشکارسازی باورهای کارآمد، ناکارآمد و الگوهای رفتاری پنهان، در راستای هدف مراجع برای رسیدن به آگاهی و یا ایجاد تغییر دید از زاویه جدید به موضوع جلسه، به کار می رود.
در محیطهای پیچیده و نامطمئن امروز که راهحلهای نسخهپیچ شده کارآمدی خود را از دست دادهاند، قدرت پرسشگریِ اثربخش به کوچ اجازه میدهد با احترام به استقلال مراجع، بهجای پاسخ دادن به او، «فضایی برای تفکر» ایجاد کند؛ که در آن با دیدی متفاوت جوانب مختلف موضوع را بررسی کند. به همین دلیل، در ادبیات حرفهای کوچینگ، پرسشگری قدرتمند معیار تمایز تعامل کوچینگی از مشاوره، منتورینگ و آموزش تلقی میشود. زیرا خروجی آن نه انتقال محتوا، که آزادسازی ظرفیت هوشیارِ انتخاب و تغییر در فرد است.
پرسشگری قدرتمند شامل سوالات کوتاه، شفاف، راه حل محور و رو به جلو است که کوچ با بررسی گفته و ناگفته ها، واکنشها، مکثها و تغییرات در لحن یا رفتار مراجع از او می پرسد.
این سوالات با ویژگیهایی نظیر ابهامزدایی بدون تجویز، بیطرفیِ شناختی، دعوت به مسئولیتپذیری، و مواجههٔ محترمانه با فرضیات بنیادین، امکان میدهند مراجع به جای اتکا به توصیهٔ بیرونی، به منابع درونیِ بینش، اراده و انتخاب آگاهانه دسترسی یابد. بنابراین، پرسشگری قدرتمند نه فقط یک مهارت ارتباطی، بلکه یک مداخلهٔ شناختی–تحولی است که تغییر را از سطح رفتار به سطح هویت و معنابخشی ارتقا میدهد.
بهتر است از پرسیدن سوالات چرایی پرهیز و از سوالات باز و قدرتمند استفاده شود زیرا که هدف از پرسشگری اکتشاف موارد ناشناخته به منظور تحریک ذهن مراجع برای به چالش کشیدن باورها و ارزش های او در راستای بالا رفتن خودآگاهی و درک واضح تر و یا تغییر دیدگاه نسبت به شرایط موجود می باشد.
جمعبندی:
پرسشگری قدرتمند هستهٔ مکانیزم تحول در کوچینگ است. این مهارت با ایجاد جابهجایی در نحوهٔ دیدن و معنا کردن، بهجای تحویل پاسخ های آماده، توانِ کشف پاسخ مناسب با توجه به شرایط را در مراجع فعال میکند. به همین دلیل، در سطح حرفه ای و معتبر کوچینگ، کیفیت سؤال معیار اصلی اصالت و اثربخشی مداخله محسوب میشود.